RƯỢU TRONG THƠ ĐƯỜNG 89

THÔI THỰ
崔曙

Thôi Thự (?-739), quê gốc Bác Lăng (An Bình, Hà Bắc ngày nay). Thuở nhỏ nhà nghèo, ngụ cư ở Tống Châu (Thương Khâu, Hà Nam ngày nay). Tiến sĩ thời Khai Nguyên, được phong Hà Nội úy. Năm sau thì mất. Từng giao du với Tiết Cứ…

Thơ ông từ ngữ uyển chuyển, tình ý bi thương. Trong Toàn Đường thi ông có 1 quyển.

九日登望仙臺

    呈劉明府

       崔曙

漢文皇帝有高臺

此日登林曙色開

三晋雲山皆北向

二陵風雨自東來

關門令尹誰能識

河上仙翁去不回

且欲近尋彭澤宰

陶然共醉菊花杯

Cửu nhật đăng vọng Tiên đài

      trình Lưu Minh Phủ

Hán Văn hoàng đế hữu cao đài

Thử nhật đăng lâm thự sắc khai

Tâm Tấn vân sơn giai bắc hướng

Nhị Lăng phong vũ tự đông lai

Quan môn lệnh doãn thùy năng thức

Hà thượng tiên ông khứ bất hồi

Thả dục cận tầmBành Trạch tể

Đào nhiên cộng túy cúc hoa bôi.

Dịch nghĩa:

Ngày mồng 9 lên đài Vọng Tiên ¹

        trình Lưu Minh Phủ

Hán Văn đế có đài cao ²

Hôm nay ta leo lên mầu nắng sớm rộng mở

Núi mây Tam Tấn ³ đều hướng về phương bắc

Gió mưa Nhị Lăng ⁴ thảy tới từ phía đông

Ai có thể biết viên lệnh doãn ở Quan Môn ⁵  là ai

Còn tiên ông trên sông ⁶ thì đi không trở lại

Ta muốn tìm huyện lệnh Bành Trạch ⁶

Để thoải mái cùng nhau say chén rượu cúc.

Dịch thơ:

Đài cao Văn Đế vọng tiên sông

Ta bước lên xem nắng sớm hồng

Tam Tấn núi mây bay hướng bắc

Nhị Lăng mưa gió đến từ đông

Quan Môn lệnh doãn còn ai biết

Vị khách năm nào chẳng dấu trông

Muốn kiếm tìm ông Bành Trạch nọ

Nâng ly rượu cúc để say cùng.

                           Đỗ Đình Tuân

1. Vọng Tiên đài: do Hán Văn đế cho xây. Tương truyền Hán Văn đế từng được ông lão trên sông (Hà Thượng Công) trao cuốn Lão Tử. Trao sách rồi ông lão đi đâu không biết. Về sau Văn đế cho xây cái đài này để ngóng trông ông như một vị tiên.
2. Đài cao: tức Đài Vọng Tiên
3. Tam Tấn: cuối đời Xuân Thu nước Tấn chia làm ba: Hàn, Ngụy, Triệu.
4. Trong Hào Sơn (Thiểm Tây ngày nay) có 2 lăng là: Nam Lăng (mộ của Hạ Hậu Vương) và Bắc Lăng (mộ của Chu Văn Vương)
5. Theo điển tích, viên lệnh doãn này tên là Hỷ. Khi Lão Tử đến Quan Môn, ông ta đã giữ Lão Tử lại để viết sách.
6. Tiên ông trên sông: tức Hà Thượng Công. Tương truyền Hán Văn Đế đã từng mời ông ta giảng Lão Tử.
7. Huyện lệnh Banhg Trạch: tức Đào Uyên Minh, từng làm huyện lệnh Bành Trạch.. Câu thơ chỉ có ýtượng trưng.

28/11/2015

Đỗ Đình Tuân