RƯỢU TRONG THƠ ĐƯỜNG 1

Lý Thương Ẩn

李商隐

Lý Thương Ẩn (813-858), tự Nghĩa Sơn, hiệu Ngọc Khê Sinh, Phàn Nam Sinh, người Hà Nội, Hoài Châu (nay là Thẩm Dương Hà Nam). Tiến sĩ năm Khai Thành 2 (837). Từng làm hiệu thư lang Bí thư sảnh, Huyện ủy Hoằng Nông. Vì bị chèn ép, đành đến những miền xa làm mạc lieu (phụ tá dưới trường các tướng soái hoặc quan viên). Từ năm Đại Trung 1 (847) tới Đại Trung 9 (855) ông lần lượt tói Quế Châu (nay là Quế Lâm Quảng Tây), Từ Châu và Tử Châu (nay là Tam Đài Tứ Xuyên) làm mạc lieu. Năm Đại Trung 12 (858) trở về Trịnh Châu nhàn cư, khoảng cuối năm thì mất.

Lý Thương Ẩn thạo về biền văn và cận thể thi (tức luật thi và tuyệt cú), đặc biệt sở trường về thất ngôn luật thi. Thơ ông cấu tứ tinh xaỏ mới mẻ, tưởng tượng độc đáo, âm luật hài hòa, văn từ tinh mỹ, nhưng có lúc dùng quá nhiều điển cố, gây khó hiểu. Có Lý Nghĩa Sơn thi văn tập, Toàn Đường thi có 3 quyển thơ ông.
(Theo MEN RƯỢU ĐƯỜNG THI, NXB Văn học, Hà Nội 2012)

風雨

凄凉寳剑篇

羈泊欲窮年

潢葉仍風雨

青樓自管弦

新知遭薄俗

舊好隔良緣

心断新豐酒

消愁斗幾千

Phong vũ

Thê lương bảo kiếm thiên

Ky bạc dục cùng niên

Hoàng diệp nhưng phong vũ

Thanh lâu tự quản huyền

Tân tri tao bạc tục

Cựu hảo cách lương duyên

Tâm đoạn Tân Phong tửu

Tiêu sầu đẩu kỷ thiên.

Gió mưa

Bài thơ bảo kiếm thật buồn

Ta phiêu dạt gần hết tuổi xuân

Lá vàng lại mưa gió mãi

Nơi lầu xanh tự mình đàn sáo

Nơi mới biết lại gặp lúc thói đời đen bạc

Nhưng nơi tốt cũ thì cách trở duyên lành

Buồn nẫu ruột ở quán rượu Tân Phong

Tiêu được nỗi buồn này một chén rượu mấy nghìn tiền đây.

Gió mưa

Bài thơ bảo kiếm ¹ buồn thay

Tuổi xuân phiêu dạt ta nay lại càng…

Gió mưa thêm rụng lá vàng

Lầu xanh đàn sáo tự đàn làm vui

Mới quen gặp bạc thói đời

Những giao du cũ  xa xôi duyên lành

Tân Phong ² nẫu ruột một mình

Tiêu sầu một đấu mấy nghìn tiền đây ?

                         Đỗ Đình Tuân

                            (dịch thơ)

1. Bảo kiếm thiên: bài thơ “Bảo kiếm” là bài thơ của Quách Chấn đời Đường. dùng bảo kiếm để nói lên chí lớn của mình.

2. Mã Chu đời Đường cùng quẫn bất đắc chí, trọ ở lữ quán Tân Phong (phía đông Lâm Động tỉnh Thiểm Tây ngày nay), một mình uống rượu tiêu sầu.

(Theo MEN RƯỢU ĐƯỜNG THI, NXB Văn học, Hà Nội 2012)

12/10/2015

Đỗ Đình Tuân