RƯỢU TRONG THƠ ĐƯỜNG 17

把酒問月

  李白

青天有月來幾時

我今停杯一問之

人攀明月不可得

月行却與人相隨

皎如飛鏡臨丹闕

綠煙滅盡清暉發

但見宵從海上來

寜知曉向雲間没

白兔搗藥秋復春

嫦娥孤栖與誰鄰

今人不見古時月

今月曾經照古人

古人今人若流水

共看明月皆如此

唯願當歌對酒時

月光長照金樽裏

Bả tửu vấn nguyệt

          Lý Bạch

Thanh thiên hữu nguyệt lai ký thời

Ngã kim đình bôi nhất vấn chi

Nhân phan minh nguyệt bất khả đắc

Nguyệt hành khước dữ nhân tương tùy

Kiểu như phi kính lâm đan khuyết

Lục yên diệt tận thanh huy phát

Đãn kiến tương tùng hải thượng lai

Ninh tri hiểu hướng vân gian một

Bạch thố đảo dược thu phục xuân

Thường nga cô thê dữ thùy lân

Kim nhân bất kiến cổ thời nguyệt

Kim nguyệt tằng kinh chiếu cổ nhân

Cổ nhân kim nhân nhược lưu thủy

Cộng khanminh nguyệt giai như thử

Duy nguyện đương ca đối tửu thời

Nguyệt quang trường chiếu kim tôn lý.

Nâng chén hỏi trăng

Trời xanh có trăng tự thuở nào

Nay ta dừng chén hỏi trăng xem

Người không leo lên được trăng sáng

Còn trăng lại luôn đi theo người

Sáng long lánh như gương bay xuống cung điện mầu đỏ

Khói xanh tan hếtánh sáng trong tỏa ra

Chỉ thấy về đem trăng từ trên biển tới

Lại thấy sáng ra liền chím vào trong mây

Thỏ trắng¹  giã thuốc hết thu lại xuân

Thường Nga ² sống cô đơn biết làm làng giềng cùng ai

Người thời nay không thấy trăng thời cưa

Nhưng trăng thời nay từng chiếungười thời xưa

Người xưa người nay như nước chảy

Cùng thấy trăng sang sáng như thế này cả

Ta chỉ mong khi ca hát trước rượu ³

Ánh trăng mãi mãi rọi vào trong chén vàng.

Dịch thơ

Trăng kia có tự thuở nào

Ta xin dừng chén hỏi chào vài câu

Người vin dắt được trăng đâu

Mà trăng lại cứ luôn sau theo người

Long lanh rắc khắp cung đài

Khói xanh tan hết trăng ngời sáng thêm

Đêm từ trên biển trăng lên

Rạng ngày trăng lại liền chìm vào mây

Thỏ kia giã thuốc bấy chầy

Thấy chăng ai đến bạn bầy Thường Nga ?

Người nay không biết trăng xưa

Trăng nay từng chiếu người xa xưa rồi

Người xưa nay tựa nước trôi

Trăng thì vẫn vậy giữa trời sáng trong

Hát bài trước rượu ta mong

Ánh trăng luôn rọi vào trong chén vàng.

                               Đỗ Đình Tuân

1. Thỏ trắng: theo truyền thuyết trên mặt trăng có con thỏ trắng quanh năm giã thuốc. Vì thế “ngọc thỏ”  là chỉ mặt trăng.
2. Thường Nga: là vợ Hậu Nghệ. Tương truyền Hậu Nghệ lấy được thuốc bất tử từ chỗ Tây Vương Mẫu, chưa kịp ăn, Thường Nga lấy trộm ăn trước rồi bay lên cung trăng.
3. Bài “đoản ca hành” của Tào Tháo có câu: “Đối tửu tương ca, Nhân sinh kỷ hà” (Trước rượu phải ca hát, Cuộc đời được bao lăm).

19/10/2015

Đỗ Đình Tuân