Đọc Quốc âm thi tập (23)

133. Bảo kính cảnh giới 6

Lấy khi phú quý đắp cơ hàn

Vần chuyển chẳng dừng sự thế gian

Nẻo khỏi ¹ tiểu nhân quân tử nhọc

Dầu chăng quân tử tiểu nhân loàn ²

Của nhiều sơn dã đem nhau đến

Khó ở kinh thành thiếu kẻ han

Hằng lấy đạo trung ³ làm nghĩa cả

Qua ngày qua tháng được an nhàn.

1. Nẻo khỏi: khi vắng

2. Loàn: loạn, rối loạn

3. Đạo trung: đạo trung dung

134. Bảo kính cảnh giới 7

Cắp nắp ¹ làm chi hỡi thế gian

Có thì ăn mặc chớ lo toan

Đông hiềm ² giá lạnh chằm mền kép ³

Hạ lệ ⁴ mồ hôi kết áo đơn

Nằm có chiếu chăn cho ấm áp

Ăn thì canh cá chớ khô khan

Phúc dầu hay đến trăm tuổi

Mình thác ⁵ thì nên mọi của tan.

1. Cắp nắp: thu vén, góp nhặt, ky kóp

2. Hiềm: ngại, sợ

3. Mền kép: chăn bông hai lơp

4. Lệ: e sợ

5. Thác: chết

135. Bảo kính cảnh giới 8

Vinh hoa nhiều thấy khách đăm chiêu ¹

Bần tiện ² ai là kẻ trọng yêu ?

Của đến nước xa ³ nên quý giá

Người lìa quê cũ lấy làm phiêu

Nuôi con mới biết lòng cha mẹ

Thấy loạn thì hay đời Thuấn Nghiêu ⁴

Phúc gặp lần nào ấy mệnh

Làm chi đua nhọc tốn công nhiều.

1. Đăm chiêu: đăm ( bên phải), chiêu (bên trái), Khách đăm chiêu: khách bên phải, khách bên trái ( nhà đông khách)

2. Bần tiện: nghèo hèn

3. Của đến nước xa: nước xa ( nước ngoài ở xa nước mình)  của đến nước xa: của đến từ nước ngoài (hang ngoại)

4. Đời Thuấn Nghiêu: đời vua Thuấn, vua Nghiêu, tức đời thái bình thịnh trị

136. Bảo kính cảnh giới 9

Trần trần ¹ mựa cậy những ta lành

Phúc họa tình cờ xẩy chửa đành ²

Miệng thế nhọn hơn chông mác nhọn

Lòng người quanh nữa ³ nước non quanh

Chẳng ngừa nhỏ âu lên lớn

Nẻo có sâu thì bỏ canh

Ở thế ươn hèn chăng có sự

Ngàn muôn tốn nhượng chớ đua tranh.

1.Trần trần : Theo thành ngữ « trần trần tương nhân » thì có nghĩa là « khư khư theo nếp cũ » (bảo thủ). Theo tiếng Việt cổ thì « chần chần » là thực thà không quanh co

2.Đành : Cam chịu, cam lòng, chịu

3. Nữa: hơn

137. Bảo kính cảnh giới 10.

Muốn ăn trái dưỡng ¹ nên cây

Ai học thì hay mựa lệ chầy ²

Dợ đứt khan cầm bà ngựa cũ

Quan cao nào đến dạng người ngây ³

Trị dân sơ lập ⁴ lòng cho chính

Có nước thường in nguyệt khá rây

Có chẳng có tài ⁵ dùng chẳng đến

Mựa rằng thánh đức có nơi khuây.⁶

1. Dưỡng: nuôi

2. Mựa lệ chầy: chớ sợ muộn

3. Người ngây: người ngu đần

4. Sơ lập: trước hết

5. Có chẳng có tài: Có chăng là vì chẳng có tài

6. Khuây: quên

138. bảo kính cảnh giới 11

Cưu ¹ một lòng ngay khác chúng ngươi

Ở chưng trần thế ² mấy phen cười

Phúc nhiều chưa bởi nơi ta tích

Xuân đến tự nhiên mọi vật tươi

Có của bo bo hằng chực của

Oán người nơm nớp những âu người

Làm chi pháo phúc ³ lòng nhau bấy

Rất nhân sinh ⁴ bẩy tám mươi.

1. Cưu: cưu mang, ôm ấp.

2. Ở chưng trần thế: ở trong cõi đời

3. Pháo phúc: trở đi trở lại nhiều lần

4. Rất nhân sinh: tương tự như “cực nhân sinh” (Cực nhân sinh chi phẩm giá phong nguyệt tình hoài. Tối thế thượng chi phong lưu giang hồ khí cốt)

14/09/2015

Đỗ Đình TUân