Vô đề (13)

Chùm thơ vô đề của Lý Thương Ẩn (李商隐:813-858)

 

 

無題（萬裡風波一葉舟）(13)

萬裡風波一葉舟，
憶歸初罷更夷猶。
碧江地沒元相引，
黃鶴沙邊亦少留。
益德冤魂終報主，
阿童高義鎮橫秋。
人生豈得長無謂，
懷古思鄉共白頭。

Vô đề (Vạn lý phong ba nhất diệp chu)

Vạn lý phong ba nhất diệp chu,
Ức quy sơ bãi cánh di do.
Bích giang địa một nguyên tương dẫn,
Hoàng hạc sa biên diệc thiểu lưu.
Ích Đức oan hồn chung báo chúa,
A Đồng cao nghĩa trấn hoành thu.
Nhân sinh khởi đắc trường vô vị,
Hoài cổ tư hương cộng bạch đầu.

Chú thích:

1.Tác giả làm bài thơ này vào năm Đại Trung thứ hai, khi rời khỏi Quế Quản, đi đường thuỷ ngang qua Đàm Châu (nay là thành phố Trường Sa), Hình Nam (nay là huyện Giang Lăng) trở về bắc. Bài thơ tả nỗi lòng buồn bã của người nửa đời làm mạc chức (lo việc giấy tờ trong trướng phủ), tuổi cao nhưng sự nghiệp chẳng thành, hoàn cảnh khó khăn, công danh mù mịt. Nhưng đó là nỗi lòng của người không cam chịu để mất tuổi hoa niên, ông muốn thi thố tài sức, vì nước nhà lập công.
2.Ích Đức: Tức Trương Phi thời Tam Quốc. Câu này ý nói oan hồn của Phi vẫn đền đáp cái ơn tri ngộ của Lưu Bị với mình.
3.A Đồng: Sách "Tấn thư", "Ngũ hành chí" chép một bài đồng dao có lời "A Đồng phục A Đồng, Hàm đao du độ giang; Bất uý ngạn thượng hổ, Đãn uý thuỷ trung long" (A Đồng lại A Đồng, Ngậm dao bơi qua sông; Chẳng sợ cọp trên núi; chỉ sợ rồng dưới sông). A Đồng là tiểu tự của Vương Tuấn. Tấn Vũ Đế nghe được bài đồng dao đó liền cho Vương Tuấn làm Long Tương tướng quân. Đến lúc chinh phạt nước Ngô, quân Giang Tây không ai dám vượt sông, còn Vương Tuấn vượt sông vào chiếm lấy Mạt Lăng (nay thuộc vùng Nam Kinh) trước.

 

Đỗ Đình Tuân dịch thơ:

 

Muôn dặm phong ba thuyền một lá
Lòng về vừa dứt đã lo âu
Dòng sông mặt đất xanh liền dải
Bên bãi hạc vàng vắng thấy đâu
Ích Đức oan hồn còn báo chúa
A Đồng nghĩa cả át trời thâu
Cuộc đời vô vị mãi sao vậy
Thương nhớ làng xưa luống bạc đầu.

 

24/04/2015
Đỗ Đình Tuân