BÍ THƠ + BÍ THƠ = THÔNG THƠ

Truyện kể rằng vào một đêm trăng, sư cụ trụ trì chùa Hàn San, cảm hứng nghĩ ra hai câu thơ:
初三初四月蒙曨
半似銀勾半似弓
Sơ tam sơ tứ nguyệt mông lung
Bán tự ngân câu bán tự cung
Thao thức mãi sư cụ không nghĩ được hai câu tiếp; đột nhiên có tiếng gõ cửa. Thì ra là chú tiểu cũng trằn trọc vì 2 câu thơ mình mới nghĩ ra: 
一片玉湖分兩斷
半沉水底半浮空
Nhất phiến ngọc hồ phân lưỡng đoạn
Bán trầm thủy để bán phù không.
Chú tiểu cũng không làm tiếp được, sang xin thầy giúp. Nghe xong, sư cụ mừng quá, quỳ xuống tạ Phật vì quả thật 2 câu thơ của chú tiểu hợp với 2 câu của sư cụ, thành một bài tứ tuyệt rất hay:
Sơ tam sơ tứ nguyệt mông lung
Bán tự ngân câu bán tự cung
Nhất phiến ngọc hồ phân lưỡng đoạn
Bán trầm thủy để bán phù không.
Đỗ Đình Tuân tạm dịch:
Mồng ba mồng bốn nguyệt mông lung
Nửa giống câu vàng nửa cánh cung
Mảnh nước mặt hồ chia cắt giữa
Nửa chìm đáy nước nửa từng không.
Làm xong bài thơ này vào lúc nửa đêm, sư cụ thầm nghĩ chắc là Phật độ, bèn bảo chú tiểu đánh chuông tạ ơn Phật. Tình cờ cũng ngay lúc ấy trên thuyền, thi sĩ Trương Kế cũng không ngủ được vì không nghĩ được những câu tiếp cho bài thơ đang làm dở mới được hai câu thì bí không nghĩ ra được nữa:
月洛烏啼霜滿天
江楓漁火對愁眠
Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên
Giang phong ngư hỏa đối sầu miên
Nghe thấy tiếng chuông bất thường lúc nửa đêm ấy từ chùa Hàn San vọng đến, Trương Kế bất giác nghĩ ngay ra được hai câu tiếp:
姑蘇城外寒山寺
夜半鍾聲到客船
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền
Và một tuyệt tác đã hoàn thành trọn vẹn:
月洛烏啼霜滿天
江楓漁火對愁眠
姑蘇城外寒山寺
夜半鍾聲到客船
Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên
Giang phong ngư hỏa đối sầu mien
Cô Tô thành ngoại Hàn Sơn tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.
Đỗ Đình Tuân xin tạm dịch:
Trăng lặn quạ kêu trời ngập sương
Lửa chài cây bến mối sầu vương
Con thuyền trên bến Cô Tô đậu
Nghe vẳng canh chầy một tiếng chuông.
Thế là cùng một lúc cả ba người đang bí thơ đã đều được “gỡ bí”. Vì sao thế ? Vì họ đã biết giao lưu cộng tác và lắng nghe vậy.
09/07/2017
Đỗ Đình Tuân
(Cóp và kể lại)