Dịch Bắc hành tạp lục: Bài 130

Bài 130

Hoàng mai sơn thượng thôn

黃梅山上村	Hoàng Mai sơn thượng thôn
山下有長松	Sơn hạ hữu trường tùng
山上有遙村	Sơn thượng hữu diêu thôn
山下長松梢	Sơn hạ trường tùng sao
正當山上門	Chính đương sơn thượng môn
門內所居人	Môn nội sở cư nhân
窮年何所為	Cùng niên hà sở vi
女事惟績麻	Nữ sự duy tích ma
其男業耘耔	Kì nam nghiệp vân tỉ 1
耘耔苟得閒	Vân tỉ cẩu đắc gian
下山伐松枝	Hạ sơn phạt tùng chi
聊以足官稅	Liêu dĩ túc quan thuế
不事書與詩	Bất sự thư dữ thi
催租一不到	Thôi tô nhất bất đáo
雞犬皆熙熙	Kê khuyển giai hi hi
密石礙車馬	Mật thạch ngại xa mã
雜花當歲時	Tạp hoa đương tuế thì
山外興與廢	Sơn ngoại hưng dữ phế
山中皆不知	Sơn trung giai bất tri
算來一年中	Toán lai nhất niên trung
所憂無一時	Sở ưu vô nhất thì
所以山中人	Sở dĩ sơn trung nhân
人人皆其頤	Nhân nhân giai kỳ di 2
松花柏子肯許食	Tùng hoa bách tử khẳng hứa thực
白頭去此將安歸	Bạch đầu khứ thử tương an quy

Dịch nghĩa: Làng trên núi Hoàng Mai

Dưới chân núi có tùng cao
Trên núi có xóm xa
Ngọn tùng cao dưới núi
Cao ngang cổng trên núi
Người ở trong cổng ấy
Quanh năm làm gì?
Việc đàn bà chỉ là xe sợi gai
Việc đàn ông là cầy cấy
Cầy cấy, lúc nhàn rỗi
Xuống núi chặt cành tùng
Lo đủ thuế nộp cho quan
Không bận sách cùng thơ
Quan đòi thuế mà không đến
Gà chó vui phởn phơ
Đá kín dầy cản xe ngựa
Các loại hoa cho biết mùa trong năm
Sự hưng phế bên ngoài núi
Người ở trong núi đều không biết
Tính lại suốt năm
Chẳng bao giờ lo âu
Cho nên người trong núi
Người người sống lâu trăm tuổi
Hoa tùng quả bách mà ăn được
Khi bạc đầu, không về đây còn đi đâu nữa

Dịch thơ: Làng trên núi Hoàng Mai

Dưới núi có thông lớn

Trên núi có làng cao

Ngọn thông lớn dưới núi

Ngang cổng làng ở trên

Những người trong làng ấy

Quanh năm họ làm gì?

Đàn bà việc se sợi

Đàn ông việc cấy cầy

Cầy cấy xong,  nhàn rỗi

Xuống núi chặt cành cây

Lo có đủ thuế nộp

Không đọc sách làm thơ

Quan thúc thuế không đến

Chó gà vui phởn phơ

Đá dầy cản xe ngựa

Hoa trái cho biết mùa

Ngoài núi đời hưng phế

Người đây đều không hay

Tính lại suốt năm chầy

Chẳng một ngày lo lắng

Nên người trong núi vắng

Ai ai đều sống lâu

Hoa tùng quả bách mà ăn được

Già chẳng về đây còn đi đâu ?

                         Đỗ Đình Tuân

                           (dịch thơ)

Chú thích:
*Hoàng Mai: Núi ở huyện Hoàng Mai, thuộc tỉnh Hồ Bắc. Bài thơ có khí vị giống bài Đào hoa nguyên ký của Đào Uyên Minh (365-427): "Dân trong vùng Suối hoa đào cũng ăn no mặc ấm, vui vẻ với phong tục của mình, không giao thiệp với người ngoài, cũng chẳng có quan lại triều đình gì cả, và tiếng gà tiếng chó tiếp nhau". (Xem Cổ văn Trung quốc, Nguyễn Hiến Lê, Xuân Thu xuất bản, Houston, USA, trang 189).

1. Vân: bừa cỏ, ti: vun đất vào gốc lúa.

2. Già trăm tuổi

8/8/2014

Đỗ Đình Tuân