Dịch thơ Cao Bá Quát bài 14

                                        Mô phỏng Phố Hiến xưa

Bài 14

Đào hát ở Đằng Châu là Phú Nhi muốn xin thơ, viết tặng.

藤州歌者富兒覬有所予 ，書以贈之	Đằng Châu ca giả Phú Nhi ký hữu sở dư, thư dĩ tặng chi
古人不識今人恨，	Cổ nhân bất thức kim nhân hận,
纔到傷離說盡情。	Tài đáo thương ly thuyết tận tình.
明日欲辭南浦道，	Minh nhật dục từ Nam phố (1)đạo,
何人更唱北宮聲？	Hà nhân (2)cánh xướng Bắc cung(3) thanh?
寒衣孤館風霜少，	Hàn y(4) cô quán phong sương thiểu,
霧合深村竹樹平。	Vụ hợp thâm thôn (5) trúc thụ bình.
笑殺潯陽醉司馬，	Tiếu sát Tầm Dương tuý tư mã,(6)
青衫何事淚縱橫？	Thanh sam hà sự lệ tung hoành?

Chú thích:

1.     Nam phố: ức phố Hiến Nam, gọi tắt là phố Hiến, ở gần tỉnh lỵ Hưng Yên, khách ngoại quốc thường đến buôn bán từ đời Lê.

2.     Hà nhân: có bản chép là Thùy gia

3.     Bắc cung: Chỉ một khúc hát cổ của học phủ triều Lê, miêu tả tình nhớ mong của người cung nữ, về sau các cô đào vẫn thường hát.

4.     Hàn y: Hàn y cô quán phong sương thiểu,

5.     Thâm thôn: có bản chép là hoang thôn

6.     Dương túy tư mã: Chỉ Bạch Cư Dị khi bị biếm làm tư mã ở Giang Châu, trong một đêm tiễn khách ở bến Tầm Dương có gặp một người đàn bà gảy đàn tâm sự, nhân đó làm bài "Tỳ bà hành", trong đó có câu "Toạ trung khấp há thuỳ tối đa, Giang Châu tư mã thanh sam thấp" (Lệ ai chan chứa hơn người, Giang Châu tư mã đượm mùi áo xanh).

Dịch nghĩa:

Người đời xưa không biết mối hận của người đời nay
Vừa mới buồn vì chia phôi đã kể lể hết nông nỗi.
Ngày mai ta muốn từ biệt con đường phố Nam này
Biết ai sẽ lại hát cho ta nghe giọng Bắc nữa?
Trời rét, nương náu ở nơi quán cô quạnh, cũng tạm đỡ gió sương
Chiều tối, mây mù bao phủ xóm xa xa, cây cối đều im ắng cả
Đáng cười chết cả ông Tư Mã say ở bến Tầm Dương
Việc gì phải khóc đến nỗi nước mắt ướt đẫm áo xanh?

Dịch thơ:

Người xưa đâu biết hận người nay

Ly biệt lòng buồn nói hết ngay

Phố Hiến ngày mai ta giã biệt

Khúc xưa ai hát để nghe đây

Phong phanh quán vắng im lìm gió

Mù mịt hoàng hôn lặng lẽ cây

Cười chết Tầm Dương Tư Mã khóc

Tội chi lệ ướt áo xanh vầy ?

15/03/2015

Đỗ Đình Tuân