本事詩序
詩者, 情動於中如刑於言, 常多感慨; 抒懷偕作, 諷刺雅言.著於群書,
雖盈廚溢閣, 期間觸事興詠, 尤所鍾情.不有發揮,
熟明厥義, 因釆爲 “本事詩”, 丸七題, 由四始也.情感, 事物, 高逸, 怨憤, 徴異, 徴咎, 朝戲,各以期類聚之.亦有獨掇期要, 不全篇者, 或爲小序以引之, 貽諸好事.期有出諸異傳怪錄, 疑非是真者. 則略之. 拙俗鄙俚, 亦所不取, 聞見非博, 訪於通識, 期復續之.
时光棨二年十一月, 大駕在褎中, 前尚書司勳郞中賜紫金魚袋孟啟序.
(Theo bản của Lê Văn Đình và Ngô Như Sâm tuyển dịch)
Bài tựa Bản sự thi
Thơ
ấy là sự động tình ở bên trong mà hiện ra thành lời. Những oán giận, lo lắng,
buồn thương, sầu não, thường nhiều vẻ, được tích trữ nung nấu mãi ở trong lòng
thì có thể sinh ra những bài thơ hay, những lời châm biếm nhẹ nhàng tế nhị.
Sách
vở ngày càng nhiều, dù đầy hòm chật gác, nhưng trong đó những tác phẩm tức cảnh
sinh tình, thấy việc mà nảy sinh cảm hứng ngâm vịnh là nhiều hơn cả. Chưa có sự
phát huy, làm rõ ý nghĩa sâu sắc sáng ngời của nó, vì thế mà viết “Bản sự thi”,
gồm bẩy vấn đề, cũng xuất phát từ bốn cái khởi đầu vậy. Tình cảm, Sự vật, Cao dật,
Oán phẫn, Trưng dị, Trưng cữu, Trào hí, tất cả đều tập hợp ở trong các loại đó.
Cũng
chỉ chọn cái độc đáo, quan trọng trong đó, chứ không lấy toàn bài, có lời tiểu
dẫn này, mong giữ lại những cái hay cái đẹp. Còn những sách truyện quái lạ,
chưa rõ thật giả, thì lược bỏ. Những vụng về, tục tĩu, thô bỉ, quê kệch cũng chẳng
giữ làm gì. Kiến văn còn hẹp, lịch duyệt chưa nhiều, hiểu biết sao hết được,
mong sẽ trở lại làm tiếp thêm.
Tháng 11 niện hiệu Quang Khải thứ 2, đại
giá tại Bao Trung, tiền thượng thư tư huân lang trung tư tử kim ngư đại, Mạnh
Khải viết bài tựa này.
(Đỗ Đình Tuân tập dịch lại)
6/3/2013
Đỗ Đình Tuân
