Chí Linh phong vật chí (2)

                                                 Trang 1

   SỰ TÍCH TIÊN HIỀN HAI HUYỆN CHÍ LINH VÀ THANH LÂM

Năm Bính Tý, tức năm Bảo Đại thứ 11, tháng 3 nhuận, gia đình họ Đào Ngọc, xã An Lạc, phụng sao lục sự tích, tiên hiền huyện Chí Linh như sau:

Nguyên trước phủ nam Sách, kiêm lỵ hai huyện Chí Linh và Thanh Lâm. Đến năm Đồng Khánh thứ 2 ^(1)* mới chia làm hai huyện. Lại đến năm Thành Thái thứ 1 ^{(2) *}, huyện lỵ Chí Linh mới rời đến đồn Quy Sơn, xã Lạc Sơn.

Kẻ hậu học, nhân lúc hứng có vịnh bài thơ nôm như sau:

Phong cảnh Chí Linh lắm cảnh thay

Muốn theo nối gót chứa vần xoay

Chiếu lều nợ trả đành chờ hội

Áo mũ ơn ban “hẳn có ngày” ⁽¹⁾

Biển rộng biết bao đàn cá nhảy

Trời cao còn vạn giống chim bay

Của kho vô tận khi nào hết

Có phúc thời tiêu nọ “phải vay” ⁽²⁾

Bảng lục quán chí các vị tiên hiền huyện Chí Linh

Xã Long Động:  1 trạng nguyên, 2 tiến sĩ

Xã Sác Khê:       1 trạng nguyên, 1 tiến sĩ

Xã Phụ vệ:                                    6 tiến sĩ

Xã An Ninh                                  5 tiến sĩ

Xã Linh Giang                              2 tiến sĩ

Xã Đáp Khê                                  2 tiến sĩ

Xã Mật Sơn                                   2 tiến sĩ

Xã Chí Linh                                  2 tiến sĩ

Xã Hộ Xá                                      5 tiến sĩ

Xã Cổ Châu                                  1 tiến sĩ

Xã Mặc Động                               2 tiến sĩ

Ghi chủ trang 1:

(1)*-Năm Đồng Khánh thứ 2: 1887- chia chí linh cổ thành 2 huyện

(2)*-Năm Thành Thái thứ 1:   1889- huyện lỵ Chí Linh chuyển về đồn Thiên 

                             (Đỗ Đình Tuân chú thêm)

(1) và (2) trong bài thơ của “kẻ hậu học” trong nguyên bản không có chữ vì giấy nát, chúng tôi thêm theo ý tác giả để được trọn bài thơ (ND: tức Nguyễn Huy Đại và Nguyễn Thanh Giản-Đỗ Đình Tuân chú thêm)  

                                         Trang 2

Xã Lạc sơn         3 thám hoa và tiến sĩ

Xã Kiệt Đặc                                  6 tiến sĩ

Xã Tu Linh                                   1 tiến sĩ

Xã Triều Dương                            6 tiến sĩ

Xã Hà Liễu                                    1 tiến sĩ

Xã Đột Lĩnh                                  2 tiến sĩ

Xã Trực Trì                                   3 tiến sĩ

Xã Phao Sơn                                 1 tiến sĩ

Xã Ngô Đồng                               1 Tiến sĩ   ⁽¹⁾

                     CHÍ LINH BÁT CỔ

Nhà cổ trạng nguyên:

Ở xã Ninh Khê, nguyên trước là văn từ huyện Chí Linh, nay ở địa phận Xã Tống Xá.

Nhà cổ Thưởng tể:

Đền Quốc Phụ xã Kiệt Đặc

Nhà cổ Tiều Ẩn:

Điện Phượng Hoàng xã Kiệt đặc

Thành cổ Chí Linh:

Đồn Phao Sơn

Vườn cổ Dược Lĩnh:

Ở đền Kiếp Bạc

Động cổ Vân Tiên:

Chùa Huyền Thiên xã Kiệt Đặc

Bến cổ Nhạn Loan:

Bến Triều, xã Triều Dương

Tháp cổ Tinh Phi:

Ở núi Huyền Đinh (Nay là núi Trì Ngư) xã Kiệt Đặc

             SỰ NGHIỆP CÁC TIÊN HIỀN HUYỆN CHÍ LINH

TRIỀU LÝ:

Năm Quáng Hựu thứ 2(Nhân Tôn đặt ra khoa thi tiến sĩ, khoa thi này bắt đầu từ đấy)

Ghi chú trang 2

(1) từ Lý Trần đến nay(Bảo Đại thứ 11-1936), số người đỗ tiến sĩ có 55 người. Còn người đậu Hương cống hay vó quan thì không kể xiêt. ( Nhưng cộng vào chỉ được có 54? 3 tổng Nam Hà(thuộc Nam Sách ngày nay) có 25 và 4 tổng Bắc Hà(thuộc Chí Linh ngày nay có 29-Đỗ Đình Tuân chú thêm)

8/12/2013

Đỗ Đình Tuân