Dịch thơ Cao Bá Quát bài 5

Bài 5

Đông Pha đi chơi Xích Bích

東坡赤壁遊	Đông Pha Xích Bích du
赤壁橫千里	Xích Bích hoành thiên lý
長風快此遊	Trường phong khoái thử du
水天雙素月	Thủy thiên song tố nguyệt
主客一扁舟	Chủ khách nhất thiên chu
泛棹來空際	Phiếm trạo lai không tế
吹簫坐上頭	Xuy tiêu tọa thượng đầu
關河銷戰血	Quan hà tiêu chiến huyết
詩酒破閒	Thi tửu phá nhàn sầu
東去濤聲壯	Đông khứ đào thanh tráng
南飛鵲影收	Nam phi thước ảnh thâu (1)
吾身終羽化	Ngô thân chung vũ hóa (2)
世事問江流	Thế sự vấn giang lưu
山落杯中影	Sơn lạc bôi trung ảnh
泉鳴枕上秋	Tuyền minh chẩm thượng thu
何嘗孤鶴夜	Hà thường cô hạc dạ
吟留起沙洲	Ngâm lưu khởi sa châu

Dịch nghĩa :

Vách núi đá đỏ giăng ngang hàng nghìn dặm

Gió dài theo với thú đi chơi này

Dưới nước trên trời có hai vầng trăng sáng

Chủ với khách trên cùng một con thuyền

Mái chèo nhẹ đưa ngang trời

Tiếng tiêu thổi trên đỉnh đầù

Non sông đã không còn chiến tranh đổ máu

Thơ rượu làm tan đi mối sầu nhàn rỗi

Phía đồng tiếng sóng gào

Phía nam chim quạ bay

Thân này rồi cũng hóa thành chim

Đem chuyện đời hỏi dòng sông đang chảy

Bóng ngọn núi rơi vào trong chén rượu

Tiếng suối gối trên mùa thu

Đêm nào hạc cũng đơn côi

Tiếng thơ ngâm từ trong bãi cát bay lên.

Chú thích

Tô Đông Pha năm 1082 chơi thuyền ở núi Xích Cơ nhưng tưởng nhầm đây là Xích Bích bên bờ Trường Giang nơi xưa quân Bắc Nguỵ thua trận thuỷ chiến bằng hoả công của liên quân Đông Ngô - Tây Thục năm 208.

1.     Nhắc ý thơ Tào Tháo sáng tác khi hành quân, có câu "Nguyệt minh tinh hy, Ô thước nam phi" (Trăng sáng sao thưa, Quạ và chim khách bay về nam).

2.     Lần chơi Xích Bích thứ hai, Tô Đông Pha gặp gỡ trò chuyện cùng một đạo sĩ (mặc đạo phục màu đen). Chia tay nhau, lát sau có hạc đen bay ngang trên thuyền, ông nghĩ là hoá thân của đạo sĩ đó mời gọi mình.

Dịch thơ :

Vách đỏ giăng nghìn dặm

Thuyền theo ngọn gió dài

Nước trời hai trăng sáng

Chủ khách một thuyền chơi

Đầu thuyền người thổi sáo

Lưng trời mái chèo bơi

Non sông không huyết chiến

Thơ rượu nhàn sầu vơi

Về đông tiếng sóng mạnh

Trời nam quạ bay hoài

Thân này rồi hóa quạ

Việc đời mặc sông trôi

Bóng núi rơi chén rượu

Tiếng suối thu lưng đồi

Bãi cát tiếng thơ dậy

Hạc đêm buồn đơn côi.

14/02/2015

Đỗ Đình Tuân