Truyền thuyết và mẩu chuyện xung quanh đền Cao (4)

                                     Ông Tổ làng Lạc Đạo

          Ở làng Lạc Đạo (chân Đền Cao), vào thời Bắc thuộc xảy ra một chuyện đau lòng nhưng tiếng thơm còn mãi. Ngày ấy, dân làng Lạc Đạo phải sống trong cảnh tàn sát dã man của quân giặc. Nhà nhà đều bị đốt sạch, người người đều bị giết sạch. Sau vụ thảm sát điêu tàn ấy, cả làng chỉ còn sống sót lại có một chàng thanh niên khỏe mạnh,  ẩn được trong một bờ dứa dại mọc um tùm trên bờ giếng chùa Tháp; và 12 cô gái đẹp nhất làng bị bắt giữ để phục dịch và làm lao công cho chúng. Chúng bắt 12 cô san đồi, cuốc đất trồng một vườn hoa lớn và giao hẹn rằng: vườn hoa này sống và tươi tốt thì chỗ này là đất của nước các quan, các quan sẽ đóng lại và ở hẳn đất này. Từ đó ngày ngày các cô gái phải xuống giễng chùa Tháp gánh nước tưới hoa. Cũng vì thế anh chàng thanh niên kia đã được 12 cô gái thay phiên nhau bớt phần cơm của mình nuôi sống.

          Nhưng một hôm không may con chó của giặc đánh hơi thấy hơi người nó sủa mách ầm ĩ vào trong bụi dứa. Bọn giặc bèn lùng sục và dùng gươm phát quang bụi dứa dại. Chúng phạt đứt một cánh tay của chàng thanh niên nọ. Nhưng giữa lúc ấy một con cáo trong bụi dứa chạy vụt ra chạy mất. Con chó vội đuổi theo con cáo. Anh thanh niên nhờ vậy mà thoát chết.

          Ngày tháng qua đi, quan hệ giữa chàng trai và 12 cô gái càng thêm mật thiết. Các cô vẫn tưới hoa và bí mật nuôi dấu chàng thanh niên ẩn mình trong bụi dứa. Rồi một hôm chàng nghĩ ra một kế: ngầm sai các cô gái lấy nước sôi tưới nhẹ từ xa vào gốc làm cho những cây hoa héo dần đi.Các cô gái đã kín đáo làm theo kế sách của chàng trai. kết quả là vườn hoa chết héo cả. Thấy vườn hoa chết bọn giặc cho rằng đất này không ở được và lẳng lặng rút quân về nước.

          Cả 12 cô gái đã thuận tình kết hôn với một chàng trai cụt tay. Chẳng bao lâu họ sinh con đẻ cái đầy nhà. Họ lần lượt đặt tên cho các con theo họ mẹ: họ Dương, họ Trần, họ Mạc, họ Nguyễn, họ Cao, họ Hoàng...là những họ lớn ở An Lạc ngày nay. Mỗi họ lại ra sinh cơ lập nghiệp ở một chòm xóm riêng quanh vùng. Ông chồng già yếu rồi mất vào ngày 15 tháng 10. Vì thế  ngày nay cả làng Lạc Đạo hàng năm đến ngày đó vẫn làm giỗ Cụ Tổ Cụt.

25/01/2015
Đỗ Đình Tuân