Dịch thơ cổ: Trần Nguyên Đán 1

1.

奉賡太上皇御製

題天長府重光宮

漢家豊沛竹为宮

鶴髮逍遥太上翁

寄興乾高坤厚外

優游山色水聲中

長空秋皓黃江月

芳草春回綠浦风

清暇每存宗社念

料知夢寐到升龍

                陳元旦

Phiên âm

Phụng canh thái Thượng hoàng ngự chế

đề Thiên Trường phủ Trùng Quang cung

Hán gia Phong, Bái trúc vi cung

Hạc phát tiêu dao thái thượng ông

Ký hứng càn cao khôn hậu ngoại

Ưu du sơn sắc thủy thanh trung

Trường không thu hạo Hoàng Giang nguyệt

Phương thảo xuân hồi Lục Phố phong

Thanh hạ mỗi tồn tông xã niệm

Liệu tri mộng mị đáo Thăng Long.

                            Trần Nguyên Đán           

Dịch nghĩa:

Họa bài thơ của thái Thượng hoàng 
đề ở cung Trùng Quang phủ Thiên Trường

Như cung nhà Hán ở đất Phong, đất Bái làm bằng tre

Tóc đã bạc Thượng hoàng (Trần Nghệ Tông) thong thả dạo chơi

Gửi hứng thú tận ngoài cõi trời cao đất rộng

Thung dung ở trong khoảng nước biếc non xanh

Mênh mông trời thu bong trăng Hoàng Giang

Hương cỏ xuân về thoảng gió Lục Phố (nghi là Cửa Luộc)

Trong nhàn nhã Thượng hoàng vẫn nghĩ đến việc nước

Chắc trong giấc ngủ vẫn mộng thấy mình đến Thăng Long.

Dịch thơ:

Như Phong, như Bái trúc làm cung

Nhẹ bước Thượng hoàng tóc bạc rung

Gửi hứng ngoài trời cao đất rộng

Ưu du cùng núi biếc sông trong

Trời cao thu rộng Hoàng Giang nguyệt

Cỏ thắm xuân hồi Lục Phố phong

Nhàn nhã vẫn lòng lo việc nước

Đêm nằm chắc mộng đến Thăng Long.

                                    Đỗ Đình Tuân dịch

2.

九月對菊

赓御製詩韻

霧洗煙花滿禁成

黃花時節好秋成

含霜玉橤擎天重

暎日金葩照檻明

喜把寒芳觀晚節

任教春豔負前盟

家貧不作無錢嘆

銅臭今猶汗史評

               陳元旦

Phiên âm :

Cửu nguyệt đối cúc

Canh ngự chế thi vận

Vụ tẩy yên hoa mãn cấm thành

Hoàng hoa thời tiết hảo thu thành

Hàm sương ngọc nhụy kình thiên trọng

Ánh nhật kim ba chiếu hạm minh

Hỉ bả hàn phương quan vãn tiết

Nhậm giao xuân diệm phụ tiền minh

Gia bần bất tác vô tiền thán

Đồng xú kim do hãn sử bình

                           Trần Nguyên Đán

Dịch nghĩa :

Tháng chín ngắm hoa cúc 
họa bài thơ của nhà vua

Sương mù tan khói và hoa đầy cả cấm thành

Mùa hoa cúc trong tiết thu đẹp

Nhị ngọc ngậm sương nặng trĩu vươn lên

Bong vàng nhuộm nắng rực rỡ trước hiên

Mừng thay trong hơi hương lạnh được thưởng thức tiết cuối thu

Bảo thực vẻ xuân nồng đượm chớ có phụ lời thề xưa

Nhà nghèo nhưng chẳng vì không tiền mà than thở

Hơi đồng hôi tanh sử xanh bình nay vẫn còn.

Dịch thơ:

Đầy thành hoa khói lúc sương tan

Gặp tiết thu may cúc nở vàng

Nhị thắm ngậm sương  trong cánh trĩu

Hoa vàng nhuộm nắng trước hiên quang

Mừng còn thu muộn tuy hương lạnh

Bảo với xuân xưa chớ phũ phàng

Than thở mà chi dù khốn khó

Tanh đồng còn đó sử bao trang.

                               Đỗ Đình Tuân dịch

14/3/2012

Đỗ Đình Tuân